Walter Moeremans

Vic Moeremans verliet tijdens de oorlog de KNS voor het nieuw opgerichte Nieuwe Vlaamse Volkstoneel van Marcel Ameye, één van de leerlingen van Staf Bruggen. Alhoewel het zich niet weerspiegelde in de keuze van de stukken was dit wél het gezelschap van de D-Vlag. De acteurs, of alleszins toch Moeremans, waren zich daar niet van bewust, al is hij wel zo eerlijk om eraan toe te voegen: "Ik zeg niet dat ik het niet zou hebben gedaan als ik het wél geweten had." Hetzelfde geldt trouwens voor de weigering om op te treden aan het Oostfront. Het betrof hier immers geen principieel verzet, ze waren gewoon bang. Op vraag van Staf Bruggen werd de naam nadien overigens veranderd in Volkstoneel. Moeremans werd na de oorlog tot drie jaar gevangenisstraf veroordeeld, die hij ook heeft uitgezeten.
Zijn zoon Walter regisseerde in 1978 "Menuet" van Boon in KVS met Marc Bober, Gerda Marchand, Gilda de Bal, Fred Robion en Sjarel Branckaerts. Ik heb er toen voor gezorgd dat we met een aantal leerlingen van het atheneum van Dendermonde daar naartoe zijn geweest. Dat is helaas niet zo goed afgelopen, want nadien zijn we met z'n allen nog iets gaan drinken in de jeugdclub en bij het naar huis rijden, knalde één van de begeleiders-leraars, Paul Elen, tegen een muur, met een zeer lange revalidatie als gevolg.
Toen in december '89 vader en zoon Moeremans samen op de planken van Arca stonden voor "Geliefd Monster" van Javier Tomeo vertelde Walter in een interview met "De Gentenaar" dat hij van het NTG naar Arca was overgestapt om "met die jongere mensen waar ik vertrouwen in heb (te) werken, aanpikken met wat vandaag aan de orde is." En een paar jaar later stelt hij dan ook nog heel ferm: "Ik kreeg in drie jaar tijd zoveel inzicht als in de vijftien jaar daarvoor."
Het mag dan ook duidelijk zijn dat het hier niet om "die jongere mensen" gaat, dan wel om de respectievelijke directeurs. Het kan toch geen toeval zijn dat Moeremans, die in de fameuze beleidsgroep van het NTG heeft gezeten, terugkeert op een moment dat Jef Demedts de plaats ruimt voor Hugo Van den Berghe, ook een gewezen lid van die beleidsgroep. Samen met o.a. Jean-Pierre De Decker verliet Moeremans trouwens het NTG toen Jef Demedts de beleidsgroep opdoekte en autonoom de leiding in handen nam. En dat is nu net hetzelfde als wat Moeremans Arca-directeur Jo Decaluwé verwijt.
Als laatste productie regisseerde hij in de Gentse Arca-schouwburg "Derniers Détails" van Gildas Bourdet (°1947). Walter Moeremans kondigde oorspronkelijk aan dat hij, geheel in de lijn van Arca's "merkwaardige locaties", dit stuk wilde laten spelen in een caravan onder een viaduct voor een autosnelweg. Dit zou dan een vorm van hyperrealisme geweest zijn, want daar speelt het verhaal zich inderdààd af. Met ons ongunstige klimaat is het misschien nog niet zo heel erg dat deze (nochtans gedurfde) vondst geen doorgang heeft gevonden, te meer daar het decor van Niek Kortekaas gewoontegetrouw toch wel heel verdienstelijk was.
Met primitieve middelen wordt de omgeving van de autosnelweg opgeroepen en via een draaiplateau kunnen we zowel voor als achter de caravan kijken. De achterkant is bovendien open, zodat we ook even voyeur kunnen spelen. Want voyeurisme, daar gaat het eigenlijk om in dit stuk. Niet het eng seksuele voyeurisme (al is erotiek als oerdrift nooit ver uit de buurt bij Bourdet) maar eerder de ongezonde nieuwsgierigheid waarmee mensen elkaar benaderen. Zeker als het gaat om mensen die bewust voor een leven in de marginaliteit hebben gekozen.
Waarom Edmée, een reusachtige granieten volksvrouw (pakkend gespeeld door Annie Moortgat, een amateur uit het Aalsterse, maar van amateurisme valt er hier niets te merken) daarvoor gekozen heeft, blijft het hele stuk door vaag, maar haar "cavalier", ene Symphorien Bauer (Bert van Tichelen die in zo'n rollen altijd op zijn gemak is), die heeft wel een geheim te verbergen. Achter dit geheim tracht de 35-jarige fotograaf Simon Lévêque te komen (ook al een goede prestatie van Hans Royaards), omdat hij tot op zekere hoogte dezelfde levensloop heeft gekend als Bauer, maar daarna zijn ze totaal verschillende wegen uitgegaan. Hoe is dat nou precies gekomen? vraagt Lévêque zich af. En had het ook net andersom kunnen zijn?
Om in het kleine gezinnetje te infiltreren, wendt hij voor verliefd te zijn op Sonja, de 30-jarige dochter van Edmée, die trouwens ook een merkwaardige haat-liefde verhouding heeft tot de relatief jonge minnaar van haar moeder. Wanneer Sonja echter (uit berekening? uit liefde?) voor Lévêque haar man in de steek wil laten, loopt een en ander uit de hand en dienen er dus nog een paar "derniers détails" te worden geregeld...
De dochter wordt gespeeld door Sien Eggers. Net als de twee andere akteurs is zij kwa leeftijd niet zo erg goed gecast, maar zij maakt dit goed door een nerveuze, haast hysterische speelstijl, b.v. wanneer Bert Van Tichelen haar de geneugten van het 9de klavierconcerto van Woolfie leert kennen. Het leverde haar in 1992 de Vlaamse theaterprijs op.
Enkele maanden later speelde Moeremans in het NTG reeds de hoofdrol in "Bij Jules en Alice" van Tom Lanoye, nadat hij eerst was aangezocht om de rol van de vijfvoudige moordenaar Freddy Horion te vertolken in het stuk "Monster zonder waarde" van Paul Koeck. Aangezien de moorden in Sint-Amandsberg bij Gent hebben plaatsgehad, werd het stuk op vraag van de nabestaanden afgelast.
Daarna speelde hij in "Misdaad en straf". Oorspronkelijk zou de roman "Misdaad en straf" van Fjodor Michaelevitsj Dostojevski voor het NTG worden bewerkt als "De lawine van later" door Johan de Boose, oprichter van Theater Barrikade en gedurende enkele jaren medewerker van de Poolse theaterlegende Tadeusz Kantor. Het was tevens de bedoeling dat de regie zou worden gevoerd door Eric De Volder. Maar van dit alles is "door meningsverschillen" uiteindelijk niks in huis gekomen. Men opteerde dan maar voor de bewerking die de Poolse filmregisseur Andrzej Wajda voor een Pools gezelschap had gemaakt, dat daarmee in '89 nog in De Singel te gast was.
Er werd ook een vierkoppig regisseurscollectief (actrices Blanka Heirman en Els Magerman samen met de dramaturgen Pjeroo Roobjee en Frans Redant) samengesteld, wat het ergste deed vermoeden, maar dat wil nog meevallen. Volgens dramaturg Frans Redant is die oprichting van dat collectief trouwens een formele aangelegenheid, want in werkelijkheid werd er eerder in een soort van workshop-formule gewerkt, een formule waar Redant als oud-68'er nog altijd met heimwee naar omkijkt, maar waar ook... De Boose in zijn Theater Barrikade mee werkt!
Redant voegde er in "Het Laatste Nieuws" nog aan toe dat de mislukking van dit experiment met nieuwe en jonge mensen deel uitmaakt van de risico's die het NTG onder Hugo Van den Berghe wil nemen.
In zijn boek wil Dostojevski aantonen dat niemand zich boven de wet kan plaatsen, dat niemand ongestraft in de fout kan gaan. En dat is dus ook bij het NTG het geval, want ondanks het feit dat de voorstelling nog min of meer op haar pootjes valt, toch doen de fouten bij de voorbereiding afbreuk aan het totaalbeeld. Zo waren er b.v. voor de De Boose-bewerking nogal wat nevenfiguren voorzien die er in de Wajda-versie voor spek en bonen bijlopen. Het is echt triestig te moeten aanzien hoe acteurs als Magda Cnudde (in een travestierol asjeblief!), Mark Willems, Eddy Spruyt, Erik Van Herreweghe of Bob Van der Veken voor vijf minuten worden opgevoerd, waarna ze weer naar het artiestenfoyer mogen verdwijnen tot ze moeten komen groeten.
Sonja's katalyserende functie werd helemaal weggeknipt. Of de fout hier bij het N.T.G. ligt of bij de tekst van Wajda is me niet helemaal duidelijk, maar wat ik wel weet, is dat men in de fout gaat omdat het belang van de tweede moord (op Lisavjeta, niet toevallig een vriendin van Sonja) volledig wordt onderschat. Raskolnikov achtte zich als Übermensch immers gerechtigd om een "luis" als de woekeraarster Aljona Ivanovna te vermoorden. Hij kient daarvoor de "perfecte moord" uit, maar wanneer onaangekondigd Lisavjeta op het toneel verschijnt en hij die ook "moet" vermoorden, wordt zijn schuldgevoelen op gang gebracht. De N.T.G.-versie gaat hieraan voorbij en dààr knelt het schoentje.
Trouwens, waar Dostojewski, net als in zijn "Gebroeders Karamazov", bepaalde ingrediënten van de thriller gebruikt om zijn ideeën te verkondigen, dan wordt het in de theaterversie om technische redenen wel louter een praatstuk. Men begint immers nà de moord en men eindigt op het moment dat Raskolnikov de moord toegeeft.
Maar als ik dan zoveel kritiek heb, waarom doe ik dit dan niet meteen af als een mislukte voorstelling? Omdat de twee hoofdpersonages, Eddy Vereycken als Raskolnikov en Walter Moeremans als onderzoeksrechter Porfiri, schitterend acteren. Eddy Vereycken toont na zijn mislukte regie van "Bij Jules en Alice" van Tom Lanoye, waarmee het NTG-seizoen opende, nogmaals dat hij een veel sterker acteur is dan regisseur. Walter Moeremans van zijn kant bevestigt na zijn hoofdrol in datzelfde "Bij Jules en Alice" dat zijn terugkeer naar zijn oude stal een aanwinst is voor het gezelschap.
Toen dan Jean-Pierre De Decker als nieuwe directeur van het NTG werd aangeduid, kondigde hij aan dat negen van de elf acteurs werden ontslagen. Die negen waren: Herman Coessens, Lieve Moorthamer, Jef Demedts, Roger Bolders, Chris Boni, Blanka Heirman, Els Magerman, Walter Moeremans en Nolle Versyp. Het kwam erop neer dat enkel Magda Cnudde en Eddy Vereycken mochten blijven.
Van dan af heb ik niks meer van Walter Moeremans gehoord, tot hij op 1 februari 2008 plotseling opduikt in de VRT-soap “Thuis” als vrijer van... Chris Boni. In de cast vindt hij ook zijn ex-vrouw Janine Bischops weer.