Zorro: de zweep erover!

Ricky Martin wordt gesignaleerd als een mogelijke zingende Zorro in een nog te schrijven musical. Jawel, Zorro is back!

Op 9 augustus 1919 verschijnt in het Californische pulpmagazine "All Story Weekly" de eerste aflevering van "The Curse of Capistrano", het allereerste Zorro-verhaal. De auteur is Johnston McCulley, politieverslaggever en schrijver van pulpromannetjes. Het slaat meteen aan. Amerika is een land zonder geschiedenis en als blijkt dat Californië toch een klein beetje een afwijkend verleden heeft van de rest van de Verenigde Staten, spreekt dit meteen tot de verbeelding.
IS ZORRO ANTI-SPAANS OF ANTI-AMERIKAANS?
Het verhaal is immers precies honderd jaar eerder gesitueerd, in 1820. California is op dat moment een Spaanse overzeese provincie en Los Angeles telt amper 800 inwoners. In het verhaal van McCulley speelt ene sergeant Gonzales de dwingeland, later zal de "geschiedenis" geperfectioneerd worden met Don Rafael Montero als tiran en een eerder lachwekkende sergeant Garcia als zijn rechterhand (vooral in de immens populaire Disney-TV-serie uit 1958, precies het jaar dat McCulley stierf, met Guy Williams in de rol van Zorro).
Dat de vijanden van Zorro (het Spaanse woord voor "vos") behoorden tot de partij die de onafhankelijkheid van California aankleefde, kwam dan weer de "politieke correctheid" ten opzichte van de rest van de Verenigde Staten ten goede. Daarom trouwens dat het verhaal een fout op de tijdstabel vertoont: de desperados en de gold rush verwijzen naar de jaren vijftig, maar de Spanjaarden hadden Californië reeds in 1822 uit handen moeten geven. Militante chicanos wijzen er dan ook op dat Zorro geen Spaanse maar Amerikaanse vlaggen verbrandde!
McCulley zou zijn inspiratie voor de "dual-identity hero" (overdag een snob, 's nachts een Robin Hood-achtig figuur) gehaald hebben uit "The Scarlet Pimpernel", een Britse avonturenroman uit 1905, waarin een op en top stijve Britse edelman, Percey Blakeney, zich 's nachts als een struikrover ontpopt om zijn Franse aristocratische vrienden van de guillotine te redden. Filmliefhebbers kennen dit verhaal natuurlijk voornamelijk in de versie van Harold Young uit 1934 met Leslie Howard in de titelrol.
Voor de rest inspireerde McCulley zich op enkele gemaskerde "desperados". Soms waren dit vroegere Spaanse "edellieden" (zij het een beetje "op zijn Australisch") die door Angelsaksische kolonisten uit hun hacienda's waren gezet. Daarbij ook Joaquin Murrieta, die in de intelligente 1998-versie handig werd verwerkt en via zijn broer Alejandro inderdaad in aanmerking komt als een vervang-Zorro. Het personage werd gespeeld door Antonio Banderas. Diens bewering dat het na 61 Zorro-films wel eens tijd werd dat de rol van de "vos" door een Spanjaard werd vertolkt, klopt dus niet helemaal, want eigenlijk is Anthony Hopkins de "echte" Zorro.
Maar de "gold rush" die Murrieta uit Chili deed terugkeren (Sacramento, 1848 - vandaar de uitdrukking "Forty-Niners" voor goudzoekers die erop afkwamen), is dan wel weer in het verhaal verwerkt (ook Pablo Neruda heeft één van zijn zeldzame theaterteksten aan Murrieta gewijd, "Fulgor y muerte de Joaquin Murrieta", terug te vinden in het boek "La Bacarola" uit 1967). Zelfs het feit dat de Amerikaanse legerkapitein Harry S.Love hem in opdracht van de gouverneur van California letterlijk een kopje kleiner maakte en het hoofd bewaarde in een glazen bokaal is authentiek! McCulley kan dit hoofd zelfs nog gezien hebben, want het was tot 1906 tentoongesteld in een "museum" in San Francisco.
IS ZORRO BATMAN?
Het "dual-identity" fenomeen werd later natuurlijk ook overgenomen door Bruce Wayne (alias Batman) en Clark Kent (Superman). Bob Kane, de schepper van Batman, geeft dat onomwonden toe: "Het masker, de grot, het was allemaal al voorhanden, alleen de zwarte hengst Tornado veranderde ik in de zwarte Batmobiel." Latere, en dus minder legendarische, navolgers zijn Michael Knight alias The Knightrider en Steve Austin (de bionische man).
Minder dan een jaar na het verschijnen van het Zorro-verhaal incarneert Douglas Fairbanks het personage reeds in "The mark of Zorro". Hij was namelijk zelf ook producent en had bij de lectuur van "All story weekly" meteen de potenties van dit verhaal ingezien. Meteen wordt ook een erotisch element geïntroduceerd dat zal standhouden: Lolita is niet geïnteresseerd in Don Diego die haar door haar vader in de schoot wordt geworpen, maar wel in Zorro. Dit "two for the price of one"-thema wordt ook intelligent uitgespeeld in "The Mask of Zorro" uit 1998, waarbij Elena toch ook geïntrigeerd is door die fat van een Diego, met name door de manier waarop hij danst.
U heeft het al gemerkt: ik vind deze laatste Zorro meteen ook één van de beste. Regisseur Martin Campbell legt uit waarom: "Zorro is in tegenstelling tot Superman of Batman een held met charme en sex-appeal. Hij neemt zichzelf niet al te ernstig en er mag al eens gelachen worden." En Antonio Banderas voegt eraan toe: "Zorro is geen superheld, hij maakt fouten, raakt in de war. Daarom is hij toegankelijker dan Superman of Batman."
(Fairbanks maakte in 1925 al een "sequel": "Don Q, son of Zorro".)
IS ZORRO EEN BELG?
Maar terug naar het begin. Een jaar later is er al "A la manière de Zorro" van de Belg Paul Flon (1923), helemaal opgenomen in het Zoniënwoud en het Terkamerenbos met in de hoofdrollen Suzanne Christy en William Elie. De Belgische link met Zorro is trouwens heel groot. Niemand minder dan de Belgische Olympische schermer Fred Cavens heeft drie Zorro's met het floret leren omgaan: Fairbanks, Tyrone Power ("The Mark of Zorro", 1940) en Guy Williams (wiens naam eigenlijk Armando Catalano was). Vele jaren later zal een andere Belg, William Russel (eigenlijk Gilbert Roussel) een merkwaardige film draaien: "Les aventures galantes de Zorro" (1972) bestaat uit stukken van bestaande Zorrofilms, aangevuld met zelfgedraaide komische pikante scènes met Jean-Michel Dhermay in de titelrol. "Zorro is toch altijd gemaskerd en draagt steevast een zwarte mantel," aldus Pierre Querut, de verdeler die de oude Zorrofilms ter beschikking stelde.
IS ZORRO EEN HOMO?
In datzelfde jaar wordt merkwaardig genoeg ook een andere erotische Zorrofilm gesitueerd, "The erotic adventures of Zorro" met ene Douglas Frey in de hoofdrol. Normaal gezien zou ik zeggen dat het hier over dezelfde film gaat (met geamerikaniseerde namen omwille van commerciële doeleinden), alleen lijkt het thema (een homoseksuele Don Diego die 's nachts als Zorro alle vrouwen aan zijn degen rijgt) mij niet hetzelfde als dat van de Belgische film.
Dat homoseksuele thema zal trouwens in 1981 ook opduiken in de film "Zorro, the gay blade" met een dubbelrol voor George Hamilton, die als Zorro gewond geraakt en noodgedwongen zijn verwijfde tweelingsbroer Bunny in de rol van bevrijder duwt.
Het gebruik van de zweep maakt dat de Zorro-films bij uitstek in aanmerking kwamen voor SM-knipoogjes. Vooral "Zorro's black whip" uit 1944 met een vrouwelijke Zorro (Linda Stirling) in de hoofdrol, al was de Cubaanse Tessie Santiago alias Tessa Alvarado in de TV-serie "Queen of swords" (jaren negentig) ook niet mis.
BRENGT ZORRO ONGELUK?
Voor de volledigheid voegen we er nog aan toe dat in 1969 er een "spaghetti"-Zorro werd gedraaid ("El Zorro la Volpe" van Guido Zurli met George Ardisson in de hoofdrol) en dat in 1974 niemand minder dan Alain Delon de degen omgordde in "Zorro" van Duccio Tessari. Het werd één van zijn grootste flops.
Maar dat was nog niets in vergelijking met de Canadese ex-bokser Duncan Regehr, die in 1989 werd aangezocht om de hoofdrol te vertolken in een nieuwe televisieserie over Zorro. Regehr had weliswaar nog de rol van Errol Flynn vertolkt in diens filmbiografie, maar hij had bijlange na de uitstraling niet van deze legendarische acteur. Alhoewel het dus een kleurloos figuur was, is het enige wat deze serie op zijn voorganger voor had precies het feit dat ze in kleur was. De Disneystudio's bleven echter niet bij de pakken zitten en brachten een kleurenversie uit van hun oude zwartwit-feuilleton. Meteen kon mijnheer Regehr zijn biezen pakken.
Guy Williams profiteerde echter niet meer mee van de revival. Hij stierf wellicht op 30 april van datzelfde jaar aan een hersenbloeding. Zijn lichaam werd pas op 6 mei aangetroffen in een klein appartementje in Buenos Aires. Williams leefde daar al enige tijd teruggetrokken nadat hij zijn vrouw (fotomodel Janice Cooper) samen met hun zoon en dochter in Hollywood had achtergelaten. Buiten een gastrolletje in die andere populaire TV-serie "Bonanza" had hij haast geen werk meer aangeboden gekregen. Als reden werd opgegeven dat hij zodanig met Zorro werd vereenzelvigd dat hij in elke andere rol ongeloofwaardig zou zijn...

Ronny De Schepper

Zeer selectieve bibliografie
Sandra Curtis, Zorro unmasked, the official history, New York, Hyperion, 1998, 320 blz.