Jodie Foster komt eindelijk uit de kast

Tijdens de uitreiking van de Sherry Lansing Leadership Award in Los Angeles droeg de Amerikaanse actrice Jodie Foster (°Los Angeles, 19/11/1962) haar prijs op aan filmproducente Cydney Bernard. Zo maakte ze na vele jaren een einde aan de geheimzinnigheid rond haar geaardheid, al was iedereen er wel van overtuigd dat ze eigenlijk lesbisch was. Toch heeft Jodie Foster dat altijd ontkend en dat puur uit opportunisme, namelijk uit schrik dat dit een negatief effect zou hebben op haar carrière. Eigenlijk is dat toch wel jammer voor zo'n knappe en verstandige dame, die de favoriete actrice is van balletdanseres Dawn Fay en minister van staat Miet Smet.
Tijdens de overhandiging van de prijs, die de filmster kreeg voor haar pioniersrol in de filmindustrie, dankte Foster "haar mooie Cydney voor de steun in zowel goede als kwade dagen". Dat ze een verhouding had met de producente was eigenlijk een publiek geheim, net als het feit dat ze samen haar twee zonen, Charles en Kit, die via een spermadonor verwekt zijn, zouden opvoeden. Het sperma was naar verluidt afkomstig van een wetenschapper met een IQ van 160. Persoonlijk vind ik dat dit toch ethische vragen oproept, zoals dat b.v. bij klonen ook het geval is. Màg dat b.v. eigenlijk wel? Als je maar genoeg geld op tafel legt, zeker?
“Het eerste wat het filmpubliek te zien kreeg van Jodie Foster was haar blote kont.” Dat was mijn favoriete openingszin voor een artikel over Foster, omdat het zo haaks stond op de reserve die de actrice altijd aan de dag heeft gelegd tegenover naaktscènes e.d. En die zin sloeg dan op het feit dat ze op driejarige leeftijd reeds in een publiciteitsfilmpje te zien was voor zonnebrandolie (Coppertone - er zouden er nog zo'n veertig volgen).
Niet zo lang geleden heb ik dit filmpje echter eens gezien en, ondanks het feit dat het dus over een klein kind gaat, is er helemaal geen blote kont te zien. Ik had het immers kunnen weten: we zitten wel degelijk in the U.S. of A. en daar worden zelfs in de blooperfilmpjes, als een hond het broekje van een kind aftrekt b.v., die blote bipsjes “gescrambled”. Waardoor zo'n kind juist geseksualiseerd wordt natuurlijk! Wat gewoon iets grappigs was, wordt ineens iets pervers. Ach, Amerikanen, 't is een ras apart.
En Jodie Foster? Die krijgen we inderdaad nooit bloot te zien, al speelde ze op jeugdige leeftijd al een hoertje ("Taxi driver"), een verraderlijke Lolita ("The little girl who lives down the lane") en een incestueuze lesbienne ("Hotel New Hampshire"). Het meest erotische dat ik me van haar herinner, is de rol waarvoor ze haar eerste oscar heeft gekregen: die van de verkrachte Sarah Tobias in "The Accused". En héél terecht. Want, that was the whole point, je moest zin hebben om ze te bespringen, maar het toch niet doen natuurlijk. Dat was de stelling van de film.
Een Moeder Teresa die wordt verkracht, daarvan gaat iedereen steigeren, maar als zo'n verschrikkelijk heet ding, goed gedraaid van oren en van poten, wordt verkracht, "dan heeft ze het zelf gezocht". Bullshit natuurlijk. Ook dan is er nog zoiets als "wederzijdse toestemming". Op die manier was "The Accused" een slag in het gelaat van al dat domme mansvolk dat aanhanger is van het gezegde "dat ze ja bedoelen, ook als ze nee zeggen".
Een en ander heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat Jodie Foster een wonderkind is, dat aangezien ze haar vader nooit echt heeft gekend (ze heeft hem tweemaal gezien, maar het waren oninteressante ontmoetingen), door haar moeder Evelyn (met de bijnaam "Brandy"?!?) werd opgevoed (dat zou min of meer het thema worden van Jodie's eerste eigen film "Little man Tate").
Als hoogbegaafde heeft ze het Franse lyceum in L.A. gevolgd. Van haar moeder heeft ze die manie voor het Frans geërfd. Haar Frans is overigens uitstekend, eigenlijk beter dan haar Engels, waarbij het lijkt alsof ze een klein spraakgebrek heeft. Ook de filmregisseurs die ze bewondert zijn Fransen: Louis Malle, François Truffaut...
In 1969 bezorgt haar oudere broer Buddy haar een rolletje in "Mayberry R.F.D.", waarna het werk in TV-series zich opstapelt: "Gunsmoke", "Ironside", "Bonanza", "Kung Fu", "Perry Mason", "The Addams Family", "The Partridge Family" enz. Haar oudere zus Conny "chaperonneert" haar trouwens ook, vooral bij sex-scènes als ze nog erg jong is; een andere oudere zus lijkt eerder het "sois-belle et tais-toi" type.
Tegelijk speelt ze in televisiebewerkingen van films als "Paper moon" (waarvoor Tatum O'Neill als 9-jarige een oscar had gekregen, wat haar de jongste oscarwinnares ooit maakt) of "Bob and Carol and Ted and Alice". In 1972 was er de televisiefilm "My sister Hank" van Norman Tokar (pilootfilm voor de serie "Harry-O"), gevolgd door haar eerste echte speelfilm: "Napoleon and Samantha" van Bernard McEveety met Michael Douglas. Zij is Samantha en Napoleon is een leeuw, die haar tijdens de opnames bijna te pakken had (ze zou er naar het schijnt nog littekens aan overhouden).
Datzelfde jaar draaide ze ook nog "Kansas City Bomber" van Jerrold Freedman, waarin ze de dochter van Raquel Welch speelt. In 1973 was ze Becky Tetjes, pardon Thatcher, in "Tom Sawyer" van Don Taylor en "One little indian", opnieuw van McEveety.
In 1974 is er al serieuzer werk met "Alice doesn't live here anymore" van Martin Scorsese en "Echoes of a summer" (ook wel eens "The last castle" genoemd) van Don Taylor, naast de TV-film "Smile Jenny, you're dead" van Jerry Thorpe. Alhoewel ze in 1975 de rol van een hoertje speelt in "Taxi driver" van Scorsese (wat haar een eerste oscarnominatie oplevert), draait ze in datzelfde jaar ook nog de kinderfilm "Bugsy Malone" van Alan Parker.
Idem in 1976. Dan is ze te zien in "The little girl who lives down the lane", een horrorfilm van Nicolas Gessner, maar ook in een Disney-productie "Freaky friday" van Terry Nelson. In datzelfde jaar draait ze in Europa ook nog "Moi, fleur bleue" van Eric Le Hung, "Il Casotto" van Sergio Citti en "Candleshoe" van Norman Tokar.
Samen met Cherie Currie (van The Runaways?) is ze in 1980 te zien in "Foxes" van Adrian Lyne en daarna volgt "Carny" van Robert Kaylor. Frankie (Gary Busey) en Patch (Robbie Robertson), twee goeie vrienden vormen een duo in de Great American Carnival, een rondreizend kermisgezelschap. Ze hebben een origineel nummer waarbij Frankie als groteske clown vanuit een kooi voorbijgangers uitscheldt. De hechte kameraadschap van het duo komt in het gedrang wanneer de jonge Donna (Jodie Foster) door Frankie binnen de groep wordt gehaald. De jaloers Patch probeert het jonge meisje te vernederen, maar dat lukt hem niet...
Een jaar later is een aanslag op Reagan door een Foster-aanbidder, John Hinckley (*), de aanleiding voor haar om een tijdje van het scherm te verdwijnen. In 1983 maakt ze haar comeback met "O'Hara's wife" van William Bartman en "Svengali" van Anthony Harvey. Daarna volgt het reeds genoemde "Hotel New Hampshire" van Tony Richardson en "Le sang des autres" van Claude Chabrol naar Simone de Beauvoir.
Ondertussen is ze in 1985 ook cum laude afgestudeerd in Yale op Amerikaanse en Afrikaanse literatuur (met een studie over schrijfster Toni Morrison), maar een theateropleiding heeft ze dus als zodanig nooit gehad. Daarna draait Jodie "Mesmerized" van Michael Laughlin, dat ze coproduceert, gevolgd door "Siesta" van Mary Lambert en "Five Corners" van Tony Bill, waarin op het John Hinckley-incident wordt gealludeerd.
In 1989 volgt eerst alweer een minder bekende film, "Stealing home" van Steven Kampmann en Will Aldis. Eigenlijk is het een flashback want de film begint met haar zelfmoord (in de hoedanigheid van Katie Chandler). In haar testament draagt ze haar vroegere vrijer, de aan lager wal geraakte baseball-speler Billy Wyatt (Mark Harmon) op voor haar asse te zorgen.
Dat zelfde jaar draait Jodie Foster ook "The accused" van Jonathan Kaplan, waarmee ze dus haar eerste oscar in de wacht sleept. Daarna draait ze met Dennis Hopper (tevens regisseur) het erg teleurstellende "Backtrack", maar dat wordt onmiddellijk goedgemaakt door een tweede oscar voor haar interpretatie van Clarice Starling in "The silence of the lambs" van Jonathan Demme, al was ze eigenlijk slechts "tweede keus" (oorspronkelijk zou Michelle Pfeiffer de rol spelen).
Dan draait ze haar eerste eigen film: "Little man Tate". Net zoals het hoofdpersonage heeft Jodie Foster haar vader dus nooit goed gekend. Toch is dit niet het voornaamste thema van de film, want ze zegt dat je daar gewoon aan went: je hebt geen vader en daarmee uit. Toch stelt het probleem zich in de film eigenlijk wel, want die onbekende vader moet dan toch een soort van genie geweest zijn, aangezien de rol die zijzelf vertolkt die is van een vrij gewone vrouw in een zeer middelmatige omgeving en het is dus ten zeerste de vraag waar die kleine Tate zijn hoogbegaafdheid vandaan heeft.
Door haar opvoeding is Jodie Foster zoals gezegd niet met Amerikaanse films, maar met de Franse nouvelle vague groot geworden. Ze beschouwt "Little man Tate" dan ook als een auteursfilm en niet als een Hollywood-film. )
Daarna was ze te te zien in "Shadows and fog" van Woody Allen en nadien in "Sommersby". Jodie Foster was uiteraard één van de weinigen die de originele versie ("Le retour de Martin Guerre") bij zijn release had gezien. Ze was een beetje ongelukkig met de naam "Laurel" voor haar personage (nog een geluk dat ze haar tegenspeler Richard Gere niet "Hardy" hadden genoemd!) en hapte pas toe, nadat het scenario was herschreven en Laurel Sommersby van een onderdanig vrouwtje-bij-de-haard was "omgeturnd" in een vrijgevochten dame die haar lot in eigen handen neemt. Dat die eerste versie niet te pruimen was, hoeft nauwelijks te verwonderen, want scenarist Nicholas Meyer debuteerde in de filmwereld als PR-mannetje voor... "Love story".
In "Sommersby" mag Richard Gere haar voor het eerst doen klaarkomen maar, zoals Julie Burchill schrijft: "Obviously she just lay back and thought of Cindy Crawford." Aan wie Gere dacht, zegt ze er niet bij, misschien wel aan een goed verborgen hamster...
Daarna volgde "Maverick", een komische western van Richard Donner ("Lethal weapon"). Jodie (die op het laatste nippertje is ingevallen voor Meg Ryan) is alweer verbijsterend mooi en ook Mel Gibson trekt zich verbazend goed uit de slag. De humor in "Maverick" wordt spijtig genoeg ook doorgetrokken naar de bedscène, waarmee je in bijna alle films tot vervelens toe om de oren wordt geslagen, maar Jodie had ik nu eindelijk wél eens in al haar glorie willen zien.
1995 begon met een verderzetting van de slogan "From zero to hero". Zelfs in de "ernstige" film zet de trend zich door met "Nell", waar een "onnozel" meisje (net zoals bij Forrest Gump in de positieve zin van het woord) de "normale" wereld tot voorbeeld moet strekken. Door David Letterman (CBS) werd ze trouwens "the bride of Forrest Gump" genoemd, maar hij had ze ook het zusje van Mowgli kunnen noemen, want we kregen ook een soort van nieuwe versie van Jungle Book op ons bord.
Dat Jodie Foster er géén oscar voor kreeg, mag de enige uitzondering op het succes van de imbeciliseringstrend bij de Oscars voor 1995 worden genoemd. Zij speelde immers de titelrol in "Nell", een film die ze zelf heeft geproduceerd, maar waarvan ze de regie in handen heeft gegeven van Michael Apted. In navolging van "Rain man" en "My left foot" deed ze met het verhaal van een weesmeisje, dat in de Amerikaanse binnenlanden is opgegroeid, een gooi naar een oscar, vooral omdat ze haar taal had geleerd van haar moeder die na een hartaanval nog amper verstaanbaar sprak.
Haar tegenspelers zijn Liam Neeson en Natasha Richardson, die door haar te "bestuderen" naar elkaar toegroeien. In de realiteit was dat ook al het geval: Neeson en Richardson zijn namelijk een paar. Ook Jodie Foster heeft op de set van Nell "eindelijk" een man gevonden (de vier jaar oudere casting agent Randy Stone), zei men, maar dat was allicht gewoon om de geruchten over lesbisch zijn te weerleggen.
Het was immers haar eigen broer Buddy, die in zijn boek "Foster Child" (1997) de lesbische kwestie opnieuw oprakelde. Volgens hem bestaat er overigens weinig twijfel over, enerzijds omdat Jodie (net als Whitney Houston en Dolly Parton b.v.) over een "persoonlijke secretaresse" beschikt, anderzijds omdat moeder Foster er ook vandoor is gegaan met ene Tante Jo. Eigenlijk heet Jodie zelfs Alicia Christian, maar haar roepnaam Jodie verwijst naar deze Jo D.
Maar goed, na al die jaren van ontkenning en processen voor eerroof en wat weet ik allemaal, zijn we eindelijk af van al die nonsens en komt Jodie er dus gewoon voor uit. En ik vraag je: wie ligt daar eigenlijk nog wakker van?
Ronny De Schepper
(*) Hinckley verklaarde dat hij de aanslag pleegde "om indruk te maken op haar", een motivatie die erg veel gelijkenis vertoont met die van het personage van Robert de Niro in "Taxi Driver".